AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada üçlü görüşmenin başladığını bildirdi.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Kosova Başbakanı Albin Kurti ile ayrı ayrı görüşmelerine ilişkin de fotoğraflar paylaşan Borrell, "Normalleşme yolunda (taraflar arasında daha önce yapılan) anlaşmayı ciddi anlamda uygulamaya başlamanın zamanı geldi. Bugün sorumluluk almaya hazır olup olmadıklarını göreceğiz." ifadelerini kullandı.
Sırbistan-Kosova ilişkileri
Kosova Başbakanı Kurti ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, 18 Mart'ta AB'nin ara buluculuğunda Kuzey Makedonya'nın Ohri kentinde yaklaşık 12 saat süren müzakerelerde iki ülke ilişkilerinin normalleşmesini sağlayacak anlaşma konusunda mutabakata varmıştı.
Kamuoyuna duyurulan Kosova ile Sırbistan ilişkilerini normalleştirecek 11 maddelik anlaşma, Sırbistan'ı Kosova'nın bağımsızlığını tanımaya zorlamasa da her iki ülkenin birbirlerinin pasaport, diploma ve araç plakaları dahil resmi belge ve sembollerini tanımasını şart koşuyor. Kosova'dan ise ülkede çoğunlukla Sırpların yaşadığı yerleşim yerlerinde öz yönetim haklarına sahip olacak bir "Sırp Belediyeler Birliği" kurması talep ediliyor.
Mayıs sonunda Kosova'nın kuzeyinde çıkan gerginlik, normalleşme sürecinin tıkanmasına neden olmuştu.
Kosova'nın kuzeyinde Sırpların yoğun olduğu Zveçan, Zubin Potok ve Leposaviç belediyelerinde 23 Nisan'da yapılan yerel seçimleri kazanan Arnavut belediye başkanlarının göreve başlaması, 26 Mayıs'ta Kosovalı Sırplar tarafından protesto edilmişti. Arnavut belediye başkanlarını korumak için bölgeye gönderilen Kosova polisi ile Kosovalı Sırplar arasında arbede yaşanmış, 29 Mayıs'ta belediye binalarını koruyan NATO'nun Kosova'daki Barış Gücü (KFOR) askerleri ile Kosovalı Sırpların karşı karşıya gelmesi sonucu 30 KFOR askeri yaralanmıştı.
Sırbistan, 14 Haziran'da Kosovalı emniyet mensupları oldukları belirlenen 3 kişiyi "Sırbistan'da eylem yapmayı planladıkları" gerekçesiyle iki ülkenin sınır bölgesinde gözaltına almış, Kosova ise polislerin Sırbistan tarafından "kaçırıldığını" savunmuştu. Sırbistan, 26 Haziran'da Kosovalı polisleri serbest bırakmıştı. Kosova polisince farklı gerekçelerle yaklaşık 10 Kosovalı Sırp gözaltına alınırken, Sırbistan ise bu kişilerin bir an önce serbest bırakılmasını talep etmişti.
Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen iki ülkenin gerilmesindeki ana neden, Sırbistan'ın, tek taraflı bağımsızlığını 2008'de ilan eden Kosova'yı kendi toprağı görmesi olarak ifade ediliyor.
AB ara buluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ise ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak bir yol bulmaya çalışılıyor.