Rusya ile Ukrayna arasında 2022 yılında başlayan savaş devam ederken, çatışmaların sona erdirilmesine yönelik uluslararası diplomatik girişimler hız kazanıyor. Bu kapsamda, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da bugün düzenlenecek zirvede, üst düzey ABD ve Rus yetkilileri bir araya gelecek.
Barış İçin Diplomasi Devrede
Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için düzenlenen zirvede, taraflar savaşın gidişatını, olası ateşkes koşullarını ve ikili ilişkilerin yeniden tesis edilmesini masaya yatıracak. Suudi Arabistan’ın ev sahipliğinde gerçekleşecek toplantı, savaşın gidişatına yönelik kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Trump’ın Ukrayna Planı İddiaları Gündemde
Zirveye ilişkin gelişmeler yakından takip edilirken, İngiliz basını Donald Trump’ın Ukrayna’ya yönelik planlarına dair çarpıcı bir haberi kamuoyuna duyurdu. The Telegraph gazetesi, Trump yönetiminin Ukrayna’ya 500 milyar dolarlık bir “geri ödeme” planı sunduğunu öne sürdü.
Haberde, Ukrayna’nın kritik minerallerinden limanlarına, altyapısından petrol ve doğal gaz kaynaklarına kadar geniş bir ekonomik denetimin ABD’ye devredilmesini öngören bir anlaşmanın, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin ofisine ulaştığı belirtildi. 7 Şubat 2025 tarihli ve “Gizli ve Ayrıcalıklı” olarak işaretlenen bu belge, ABD ile Ukrayna arasında ortak bir yatırım fonu oluşturulmasını tavsiye yapılıyor. Ancak, bu fonun Ukrayna’nın ekonomik kontrolünü büyük ölçüde ABD yönetimine bırakacak şekilde tasarlandığı ifade ediliyor.
“Önce Bize Ödeyin, Sonra Çocuklarınızı Doyurun”
İngiliz gazetesinin ele geçirdiği belgelere göre, ABD, Ukrayna’nın doğal kaynaklarından elde edilen gelirlerin %50’sini ve ilerleyen süreçte üçüncü taraflara verilecek ruhsatlardan sağlanacak gelirlerin yine %50’sini talep ediyor. Ayrıca, ABD yönetimi, bu gelirler üzerinde rehin hakkına sahip olmayı da amaçlıyor. Haberde, taslak anlaşmada geçen “Önce bize ödeyin, sonra çocuklarınızı doyurun” ifadesi dikkat çekti.
Ukrayna’ya Versailles Anlaşması’ndan Daha Ağır Ekonomik Yük Mü?
The Telegraph, Donald Trump’ın Ukrayna’dan talep ettiği ekonomik yükümlülüğün, Almanya’nın I. Dünya Savaşı sonrası Versailles Antlaşması ile üstlenmek zorunda bırakıldığı tazminattan bile daha ağır olduğunu öne sürdü. Almanya, 1921 Londra Konferansı ve 1924 Dawes Planı ile tazminat ödemelerinde esneklik kazanırken, Trump yönetiminin Ukrayna için böyle bir seçenek sunmadığı belirtiliyor.
Trump’ın, Fox News’e yaptığı açıklamada Ukrayna’nın 500 milyar dolarlık bu ödemeyi kabul ettiğini iddia ederek “Çok değerli topraklara sahipler. Nadir elementler, petrol, doğal gaz ve daha birçok kaynağa sahipler” ifadelerini kullandığı belirtildi.
Ukrayna’nın Kaynakları ve Küresel Rekabet
Avrupa’nın en büyük lityum rezervlerinden birine sahip olan Ukrayna, stratejik mineraller açısından küresel güçlerin ilgisini çekmeye devam ediyor. Ancak, 2022’den bu yana lityum fiyatlarının %88 oranında düşmesi, bu alandaki ekonomik dengeleri değiştirdi. ABD’nin Nevada eyaletinde bulunan McDermitt Caldera’da 40 milyon metrik tonluk lityum rezervi keşfedilmiş olsa da, Ukrayna’nın sahip olduğu stratejik kaynaklar, ABD’nin ekonomik politikalarında önemli bir yer tutuyor.
İngiliz basınındaki haberlere göre, Ukrayna’nın 500 milyar dolarlık talebi karşılaması kısa vadede imkansız görünüyor. Ülke, savaşın getirdiği büyük yıkım nedeniyle ciddi ekonomik zorluklarla mücadele ederken, Trump yönetiminin sunduğu bu plan Ukrayna’yı farklı bir ekonomik bağımlılık sürecine sürükleyebilir. Zelenskiy yönetimi, Rusya’nın askeri tehdidiyle ilgili ABD’nin ekonomik baskısı arasında zor bir karar vermek durumunda kalabilir.