Şeyḫ el-Ḥācc Bayram el-Ankaravî (Şeyḫ Hâcı Bayram Sulṭan) Doğum ismi, Numan bin Ahmed, lakabı Hacı Bayram’dır. Tarihinde Ankara’nın Çubuk Çayı yanında (solfasl) Zül-Fadl köyünde doğdu.
Şeyḫ el-Ḥācc Bayram el-Ankaravî (Şeyḫ Hacı Bayram Sulṭan) Doğum ismi, Numan bin Ahmed, lakabı Hacı Bayram'dır. Tarihinde Ankara'nın Çubuk Çayı yanında (solfasl) Zül-Fadl köyünde doğdu. Akli nakli fenni ilimlerde yetişmiş bir zattı. Ankara Medresesi 'ne müderris olmuşlardır. Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba adıyla bilinen velinin yanında tasavvufta yetişmiştir. Pek çok talebe yetiştirmiş ve onları tasavvufta yüce mertebelere eriştirmiştir.
Eş-Şeyḫül-kāmil 'Abdu'r-raḥmān el-Erzincānī Ṣafiyyü'd-dīn-i Erdebili'nin halifelerinden olup Rum(Anadolu)topraklarına gelip Amasya'ya yakın bir dağ içinde ikamet etmeye başlamışlardır. Rivayet odur ki Birgün dervişleri ile bulunduğu tekkesine misafirler gelir. Dervişlerine yemek hazırlamalarını söylediklerinde dervişleri Mahcubiyetle tekke mutfağında yiyecek bir lokma ve misafire ikram edilecek bir şey bulunmadığın haber verirler. Tekkesinin kapısına çıktığında tekkeye ceylanların geldiğini görünce ceylanlara dönüp konuklarım var içinizden hangisi Allah rızası için canını teslim edip kurban olmak ister deyince bir ceylan hemen önüne çöküp kurban olur. Hazret bu kurbanı aş ederek misafirlerine sunar.
Ayn-ı 'ibretle nazar kıl adem isen eyle fehm
Ne kerametler ḳomış durur Huda insanda
Yine naklederler ki; Şeyhini mahzun ve üzgün gören dervişleri neye üzüldüklerini hazrete sorduklarında vakti ile yetişmiş olduğum Erdebil tekkesi nice insan yetiştirir emsalsiz zatlar çıkarırdı. Mensupları fazilet, kemal ve takvada yarışlardı. Şimdilerde Erdebil tekkesinde usul, nizam bozuldu şeytan ve şeytan gibi düşmanlar bu ocağa sızdı bu duruma mahzun olurum. Bu sözleri söylediklerinde Erdebil Tekkesinden nice şeytana uymuş yolu bozmuş Şeyhler türemiştir. Dalalete düşmüşlerdir.
Ya İlahî kemal-i lütfundan
Sakla kullarını dalaletten
Şeyḫ Muḥyi'd-dīn Mehemmed eş-Şehir Yazıcızade Efendi Hazretleri Hazret Gelibolu'da ikamet etmekte olup Hacı Bayram'dan yetişmişlerdir. Muhammediye diye bir kitap telif etmiştir.
Aḥmed-i Bîcan Ḥażretleri Bu hazret Yazıcızade'nin biraderidir. Biraderinin kitabına çok faydalı açıklamalar düşmüştür. Gelibolu 'da Yazıcı Oğulları demekle meşhurlardır. İkisinin dahi makamatı kitaplarından malumdur.
Mevlana Şeyhî Çelebi Germiyanlı olup Mevlana Aḥmedi 'den tahsil görmüştür. Asrın ilimlerinde yetişmiştir. Tasavvufa ilgi duyarak Hacı Bayram'a bende olmuş tarikatta ondan diploma almıştır. Kütahya'ya yakın bir mevkiye yerleşmiştir. Kabri dahi bu şehirdedir. Hüsrev ü Şirin nazım şeklinde yazılan bir eseri mevcuttur. Ahmedî'nin yazdığı eser Hüsrev ü Şirin eserinden dolayı artık ilgi görmez hale gelince Ahmedî'nin dostları Hüsrev ü Şirin eserini pek övmüşler Bu duruma üzülen Ahmedî vaziyeti Şeyhi'yse anlatınca Şeyhi bir kaside yazar ve dostlarına bu kasideyi göstermesini ister. Ahmedî bu Kasideyi yazdığını söyleyerek değerlendirmelerini isteyince eğer bu kasideyi yazdı iseniz İskender Name sizin değildir eğer bu kaside sizin ise İskender name sizin değildir. Ne diyelim diye Ahmedî'ye cevap vermişlerdir[1]
[1] Mecma'u'l-Eşraf Tenkitli Metin – Hakî'nin Şaka'ik Tercümesi
