Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, yaptığı yazılı açıklamada, üretimden sofraya her aşamada gıda israfının büyük boyutlara ulaştığını ifade etti.
İsrafın insani boyutu yanında ekonomik boyutunun önemine dikkati çeken Bayraktar, "Nihai tüketicide israf yıllık 27,2 milyar dolara ulaşıyor. Üretim, kullanım ve piyasa kayıpları da tüketici fiyatlarıyla 8,2 milyar doları buluyor. Böylece, toplam kayıp 35,4 milyar dolara ulaşıyor. Dünya Bankası tahminlerine göre, 2018 yılında 193 ülkeden 96'sının gayrisafi yurt içi hasılası, 35,4 milyar doların altında." değerlendirmesinde bulundu.
"Hasat ve taşıma kaynaklı kayıp 4,9 milyar dolar"
Bitkisel üretimde, hasat, taşıma, depolama aşamalarında kayıplar yaşandığını vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti:
"Üretimden tüketime kadar yüzde 25'i bulan kayıpların yaklaşık yüzde 60'ı hasat ve depolama safhasında meydana geliyor. Zamanında ve uygun araçlarla yapılamayan hasat ve gerekli koşulları taşımayan depolama sistemlerine bağlı olarak ürünlerin önemli bir kısmında kayıplar meydana geliyor. Yani 8,2 milyar dolarlık toplam kaybın yaklaşık 4,9 milyar doları hasat, taşıma, depolama kayıplarıdır. Tarımsal üretimde hasattaki kayıplar miktar olarak 5,1 milyon tonu bulurken, bu miktar 2019 yılı döviz kuruyla 3,1 milyar dolara denk geliyor."
Bayraktar, 51,4 milyon ton olan toplam yaş sebze ve meyve üretiminin 5,1 ile 15,4 milyon ton arasındaki kısmının zayi olduğu bilgisini vererek, "Meyve ve sebzelerde hasat sırasında yüzde 4-12, taşıma sırasında yüzde 2-8, pazara hazırlık evresinde yüzde 5-15, depolamada yüzde 3-10, tüketici evresinde yüzde 1-5 kayıp meydana gelmektedir. Zamanında ve uygun araç gereçlerle yapılmayan hasat işlemleri esnasında oluşan biçerdöver kayıpları ise yüzde 2 civarındadır." ifadelerini kullandı.
İsrafla mücadelenin tarladan başlaması gerektiğini belirten Bayraktar, üreticilerin yetiştirme ve hasat teknikleri konusunda da bilgilendirilmesi gerektiğini aktardı.
"Hasat edilen ürün uygun şekilde taşınmalı"
Bayraktar, bitkisel üretimde hastalık ve zararlılarla yeterince mücadele edilmemesinden kaynaklanan üretim kaybının yüzde 35 olduğuna da işaret ederek, "Ürün olgunlaşmadan önce veya aşırı olgunlaşmış şekilde toplanmamalı. Bahçede uygun meyve ve sebze toplama kapları bulundurulmalı, ürün güneşten korunmalı, paketleme tesislerine teslimde veya pazara taşımada gecikilmemeli. Hasat edilen ürünler uygun şekilde paketlenmeli, taşınmalı ve depolanmalıdır. Bu amaçla soğuk hava depolarının sayısı ve kapasitesi yükseltilmeli ve bu tesislere verilen destekler artırılarak devam etmelidir." değerlendirmesini yaptı.
TZOB olarak israfı en aza indirmek için farkındalık oluşturacak projelere imza attıklarına işaret eden Bayraktar, "Üretim aşamasındaki israfı en aza indirmek için de eğitim çalışmalarına başlayacağız. Çiftçilerimize israfı önlemek için yapılması gerekenler hakkında eğitim vereceğiz." ifadelerini kullandı.
Bayraktar, israfa karşı farkındalık oluşturmak amacıyla hazırladıkları kamu spotlarının izleyiciyle buluşmasını sağladıklarını belirterek, israfla mücadele konusunda ellerindeki tüm kaynak ve tecrübeleri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla paylaşmaya hazır olduklarını kaydetti.