BUGÜNKÜ KARARLARINIZIN ÇOĞUNU YILLAR ÖNCE ALDINIZ - 1
İnsanı insan yapan nedir? Zeka mı? Pek çok hayvanda da var. Duygular mı? Onlar da… Öncülleri çeşitli hayvanlarda bulunsa da insanda karşılaştırılamayacak kadar üstün olarak bulunan dil belki… Bir de bilincimiz. Hayvanların pek çoğunda bilinç hayli belirsiz bir şekilde var. Bizim bilinç deyince genelde düşündüğümüz “bilinçli bilinç”, aktif bir şekilde düşünerek kararlar alan bilincimiz ise, bizdeki haliyle sadece bize özgü.
Aynadaki kendimizi erken bebeklik dönemlerimizden başlayarak anlayabilmek, öleceğimizi bilmek, uzak geleceğimizle ilgili aktif ve karmaşık planlar yapabilmek gibi pek çok konu bilincimizin gelişmiş seviyesiyle ve bilinçli bir bilince sahip olmamızla ilgili.
Peki bilinci ne oluşturuyor? Ya da bilincin bilinçli bir bilinç ya da bilinçsiz bir bilinç olması gibi bir kavram düşünülebilir mi?
Bilincin ruhumuz ya da kendimiz dediğimiz şey olduğunu söylemek kolay ve ‘inanılabilir’ bir açıklama. Oysa bilimsel olarak bilinci tanımlayabilmek ve onu neyin oluşturduğunu net bir şekilde ifade edebilmek için yolun daha çok başlarındayız. Mesela beyinlerini bağlayan orta hatları çeşitli sebeplerle kesilen insanlarda rastlanan ayrık iki bilince aitmiş gibi görünen davranışlar kafa karıştırıcı. Ya da bilinç denilen şeyin aktif olarak devreye çıkmasından çok önce beynimizin yönettiği inanılmaz karmaşıklıktaki konular. Düşünün ki tek bir hücreden oluşmaya başlayan fetüste, hücreler bölündükçe nereye gidip neyi üreteceklerini biliyorlar. Bilinçli insanlar olarak benzerini bunca teknolojiye rağmen kolay gerçekleştiremeyeceğimiz bir etkinlik ve otomasyon becerisiyle hücreler endüstriyel çapta karmaşık bir iş olan beden oluşumunu gerçekleştiriyorlar ve bunu sadece insanlar değil her türlü hayvan hatta bitkiler bile yapıyor.
Solunum ve dolaşım sistemi gibi inanılmaz karmaşıklıktaki ve çalışmak için ileri derecede kimya, fizik vb bilgileri gerektiren sistemlerimizi yeni doğmuş bir bebek olarak bile yönetebiliyoruz. Ve yine tek hücreli hayvanlar bile bu tür yapıları hücre içi ve daha basit biçimde olsa da çalıştırıyorlar.
Sinir sistemi olan canlılar bedenleriyle ilgili çok üstün bir farkındalık duygusuna sahipler. Mesela beyniniz her bir ekleminizin uzaydaki yerine ilişkin çok karmaşık bilgileri her an işliyor. Denemek için gözlerinizi kapatıp işaret parmağınızla hızlı bir şekilde burnunuza dokunabilirsiniz. Bu hareketi böyle düzgünce yapabilmeniz normalde yüksek matematik becerileri gerektirir. Eklemlerinizin her birinin ilgili kasların ne kadar kasılıp gevşediği bilgisine dayalı olarak yerini tam olarak bilmeniz ve her an değişen konumla birlikte bu bilgiyi güncelleyip yönetmeniz anlamına gelir bu hareket. Ve bunu beyniniz bilinç dışı seviyede rahatlıkla yapabilirken bilinç seviyesinde bu hareketin bilimini ortaya koyabilmek için ileri mühendislik hesaplarına girmeniz gerekir.
Peki bilinçli bilincimiz bu durumda ne yapar? Çok karmaşık sistemlerimizi bile bilinç dışımızda yönetebiliyorsak, hayatımızdaki pek çok eylemi ve kararı aktif bir şekilde bilinçli olarak düşünmeden, otomatik pilotta gibi gerçekleştirebiliyorsak, bilinçli bilincimizin işi ne?
