1 Mayıs İşçi Bayramı bu yıl hafta içi bir güne Çarşamba’ya denk geldi. Resmi tatil olduğu için 1 Mayıs’ın neden önemli olduğu, 1 Mayıs’ı 1 Mayıs yapan durumlar ve şartlarda araştırılmaya başlandı. Dünya üzerindeki pek çok ülkede, 1 Mayıs resmi tatil olarak kabul edilir. Peki “1 Mayıs'ı kim resmi tatil yaptı? 1 Mayıs işçi bayramını kim ilan etti?” İşte bu konuda araştırılan ayrıntılar…
1 MAYIS’I KİM RESMİ TATİL YAPTI? 1 MAYIS İŞÇİ BAYRAMINI KİM İLAN ETTİ?
1 Mayıs İşçi Bayramı kolay kazanılmadı. 1 Mayıs’a dair ilk kıvılcım 1856 yılında Avustralya'nın Melbourne kentinde taş duvar ustaları ve inşaat işçileri kendilerinden geçercesine yoğun bir şekilde çalışma süresinin günlük 8 saate düşürülmesi talebinde bulunması ve iş bırakması ile başladı.
İşçiler, çalışma haklarına dair isteklerini dile getirmek için 21 Nisan'da 1856'da Melbourne Üniversitesi'nden Parlamento Evi'ne kadar yürüyüşe geçtiler. Avustralya'nın ardından ABD'deki işçiler de 1884'te işverenlerden çalışma saatlerini kısaltmalarını talep etti. ABD'de günlük çalışma süresinin 12 saatten 8 saate düşürülmesi için başlatılan bu yürüyüş bu mücadele, 1886 yılında kitlesel grevler ile yaygınlaşıp küresel bir boyut kazandı. Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı'nın 1889 yılındaki Paris Kongresi'nde, yılın bir gününün dayanışma için işçilerin ortak bayramı ilan edilmesi gerektiğini belirtti ve karara bağlandı.
ABD'li sendikacıların sunmuş oldukları bu öneri üzerine o gün "1 Mayıs" olarak belirlendi. O tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında "Emek Bayramı", "İşçi Bayramı" ve "1 Mayıs Bayramı" gibi farklı isimlerle de kutlanmaya başlandı.
TÜRKİYE’DE 1 MAYIS İLK KEZ NE ZAMAN KUTLANMAYA BAŞLANDI?
Ülkemizde ilk defa Cumhuriyet döneminde yani 1923 yılında resmi kutlama yapıldı. Osmanlı'da 1 Mayıs ilk kez 1911 yılında Selanik'teki tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlandı. İstanbul'a bakıldığı zaman ise ilk kutlama ise 1912 yılında yapıldı.
Osmanlı'dan sonra da Cumhuriyet döneminde Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkisinden dolayı 1 Mayıs 1922 yılında Ankara'da İşçi Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise ilk kez 1 Mayıs 1923 yılında oldu.
Taksim Meydanı'nda 1977 yılında düzenlenen 1 Mayıs programında, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması esnasında meydandakilere ateş açılması sonucu 37 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı. Bu olaydan dolayı 12 Eylül askeri darbesinden sonra 1 Mayıs, bayram vasfını kaybetti ve kutlanması yasaklandı.
Resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, yıllar sonra da 2009 yılında "Emek ve Dayanışma Günü" adıyla yeniden resmi tatil ilan edilerek, kutlanmaya devam edildi.
